حمیرا خانجانی

#نقد_شعر_سپید
شکوه شب
در هجمه ای از سکوت و سیاهی
لرزان در بستر مرگ
در جدالی تلخ
با روسپیان آسمان

تبلور مادینگی
بر دیوارهای نیمه برهنه ی شهر
هم نوا با ناله های دل آشوب سکوت


پیله ی آتش و دود
لابه لای شاخه های وحشت


ما کاشفان هزاره ی سوم
این گونه تلخ
این گونه سیاه
آه ...

#حمیرا_خانجانی
#نقد_شعر_سپید
🍀بنام خداوند مهر و مهربانی🍀
☑️از آنجایی که معتقدم اثر ارائه شده گویای تمام ویژگی های خواسته و ناخواسته خود خواهد بود ،بنابراین آن را بدون در نظر گرفتن نام صاحبش نقد و بررسی خواهم کرد .
✅✅قبل از اینکه بخواهم به نقد بپردازم لازم می دانم به چند نکته اشاره کنم . اول : در شعر سپید ( با فرض پذیرفته شدن و مطابقت داشتن اثر با تعاریف شعری موجود ) هیچ کلمه ای بی هدف و بی نتیجه رها نمی شود . یعنی شاعر سپید سرا از انتخاب و چیدمان کلمات هدفی دارد . دوم: وقتی تصاویر بیش از اندازه انتزاعی می شوند ،صورت ابهام آمیزی از یک روایت را بوجود می آورند . ایجاد ابهامات در روایت به دو گونه است ،الف) ایجاد تاویل می کند که در این صورت شاعر موظف است ذهن مخاطب را به سمت و سوی مورد نظرش هدایت کند تا از این طریق نتیجه بهتری در ذهن حاصل شود .
ب) طرح معما گونه در آثار وقتی پذیرفته شده است که پاسخ درستی هم برای سوالات موجود در ذهن مخاطب موجود باشد . این مسئله در شعر کلاسیک هم مطرح است.
سوم: استفاده از دال و مدلول ها در جهت ایجاد و تکامل روایت یا حتی تداعی روایت در ذهن می باشد . در غبر این صورت به عناصری بلا استفاده و بی مصرف در اثر تبدیل می‌شود که لزومی به بیان آنها نیست. چهارم : مهم ترین هدف شاعر این است که دغدغه موجود در ذهن خود را به روی کاغذ بیاورد و یا بیان کند .ادبا از این مسئله تحت عنوان رسالت شاعر یاد کرده اند . بنابراین تا شاعر دغدغه ای در ذهن نپروراند ،بهتر است دست به قلم نباشد و اقدام به سرودن نکند . با این مقدمه به نقد اثر می پردازم.

✅به لحاظ نقد لغوی اثر ارائه شده در انتخاب ،چیدمان و جایگزینی لغات ،استفاده از قواعد و قوانین دستور زبان ،ترکیب سازی ، کاربرد زبان در حالت کلی می توانست موفق تر عمل کند . گاهی اوقات شعرا در بیان افکار و عقاید و احساسات خود در جوار کلمات ،خساست می کنند . این مسئله سبب می شود تا تداعی روایت به خوبی اتفاق نیوفتد .از طرف دیگر ابهامات موجود در اثر سبب ایجاد نقص در مضمون سازی می شود قطعا در زیبایی اثر تاثیر می گذارد .
انتخاب و چیدمان لغات روی محور جانشینی و همنشینی سبب شده که اثر ارائه شده مانند یک کلاژ از چهار قسمت تقسیم شود و متاسفانه هر بخش این اثر به سمت و سویی هدایت شده و صاحب اثر نتوانسته توازنی بین این قسمت ها ایجاد کند که هم عامل انسجام روایت شود و هم درک روایی را در ذهن مخاطب شکل دهد .
به طور مثال صاحب اثر در بخش اول ( شکوه شب / .../گم می شود )سعی دارد تداعی سکسوالیته نامتعارف باشد .هم می تواند تداعی یک بیماری روانی ( نکروفیلیا )باشد و هم می تواند با طرح معما گونه و بی جواب که در خود دارد ذهن مخاطب را به هر سمت دیگری هدایت کند که منظور گوینده نیست . این حرکت به معنای ایجاد تاویل نیست . این گونه بگارگیری لغات به معنا و محتوا ،مضمون سازی ،زیبایی شناسی و همچنین کاربرد لغات آسیب می رساند . و متاسفانه در روند کل این اثر به وضوح دیده می شود .
☑️انسجام روایت از ویژگی های مهم یک اثر خوب است .
زبان تحت قاعده درست و مطابق با زبان هنجار ،منطبق با قواعد و قوانین صرف و نحو در زبان فارسی ست ،ترکیب سازی هایی مثل ( تبلور مادینگی / دیوار های نیمه برهنه / ناله های ..../ صدای ..../ در جدالی تلخ / و ....)اگرچه ، ترکیب سازی هایی هستند که به تنهایی به زیبایی اثر کمک می کنند اما چون در این روایت خوب ساخته و پرداخته نشده نه تنها نمی توانند عامل زیبایی شوند بلکه معنا سازی را در روند روایت به مخاطره انداخته اند .
از این جهت است که معتقدم صاحب اثر در بیان روایت یا آنچه که قرار است تداعی روایت بشود خساست به خرج داده به حدی که زیبایی شناسی اثر به مخاطره انداخته است .
✅به لحاظ بررسی و نقد فنی اثر ارائه شده با توجه به ترتیب ارکان جمله جهت ساخت زبان هنجار و همچنین ایجاد فاصله در حلقه های زنجیره ی روایی اثر ،تداعی یک شعر سپید است اما مهم ترین ضعف اثر ،عدم مضمون ساز درست منطبق با روایت و موضوع مورد نظر گوینده ،عدم زیبایی شناسی ست . درواقع شعریت در این اثر به مخاطره افتاده . ناگفته نماند ساختار بخشی از ارزش و اعتبار اثری ست همه ی ارزش و اعتبار آن نیست .
✅به لحاظ نقد زیبایی شناسی استفاده از تشبیهات اگرچه در جهت زیبایی‌شناسی ست اما چون در چیدمان و جایگزینی لغات چندان موفق نبوده انسجام روایی به مخاطره افتاده است بنابراین استفاده از تشبیهات چندان کمکی به اثر نکرده است .
🍀ادامه دارد 👇👇
P:1
@ashenayeeshgh

ادامه نقد ☝️☝️☝️
P:2
@ashenayeeshgh

_تصاویر ارائه شده در اثر آنقدر انتزاعی هستند که درک روایی را به مخاطره انداخته است . این تصاویر گاهی اوقات آنقدر دور از ذهن هستند که عامل ایجاد طرحی معما گونه ی بدون پاسخ شده اند و زیبایی را به مخاطره انداخته اند مثل ( صدای ....)
_ ارتباط عمودی کلمات روی محور جانشینی تا حدودی. چار تزلزل است و سبب عدم انسجام روایی شده .از طرف دیگر عناصر موجود در اثر (شکوه شب / بستر مرگ / جدالی تلخ / روسپیان / تبلور مادینگی و ...) ارتباط لازم. رابا یکدیگر ندارند عامل پراکندگی معنایی در اثر شده اند .
ارتباط افقی نیز. وی محور همنشینی دچار ضعف است ( لابه لای ....)
در حالت کلی گزاره های موجود در اثر انقدر مستقل عمل می کنند که انسجام و درک روایی به مخاطره افتاده و اثر تا حدودی دچار پراکندگی ست . ( کاشفان هزاره سوم / این گونه تلخ / لین گونه .../ ....)
✅به لحاظ composition به واسطه کلماتی که چیده شده می توانست شروع بهتری را برای اثر رقم بزند اگر شاعر ارتباط عناصر را در نظر می گرفت و با دقت بیشتری دست به سرایش می زد . نهایتا شاعر بهتر بود که به یک موضوع بپردازد . در پایان بندی هم همان ضعف تکرار می شود .
✅به لحاظ بررسی موسیقیایی اثرارائه شده با توجه به segmentation و همچنین سکوت ها موسیقیایی و یا مکث های موجود آوایی که تحت تاثیر تقطیع اتفاق افتاده .عامل بوجود اوردن موسیقی درونی اثر شده است . با فراز و فرود های موسیقیایی که تحت تاثیر معنا و مضمون هستند ،موسیقی معنوی اثر را نیز شکل داده بنابراین اثر به لحاظ موسیقیایی مناسب است.
در پایان از اثر ارائه شده جهت نقد به سبب پتانسیل و نقد پذیری تشکر می کنم و ارزوی موفقیت دارم .
با تشکر
#مریم_راد_واژه
#واژه
@ashenayeeshgh