سید مسعود محبتی

#نقد_شعر_کلاسیک 

بی تو تمامِ سال فقط درد و ماتم است

احساس می کنم که همیشه مُحَرم است

از من که انتظار نداری نبینمت

وقتی که برقِ چشمِ تو بر عشق مرهم است

ایمانِ دل بهانه ی خوبی برای ماست

معشوق واجب است و یکی از سه مَحرم است

دل خوش نکن به عقل، جلودارِ عشق نیست

منطق به عشق راه ندارد، مُسَلّم است

نه نه، گناه نیست ببوسم لب تو را

وقتی که عیش و نوش و بساطش فراهم است

دنیا که هیچ، جای خودش دارد ای عزیز

حتی بهشت بی تو برایم جهنم است

#سید_مسعود_محبتی

maryam rad:

#نقد_شعر_کلاسیک 

بنام خداوند مهر

از آنجایی که معتقدم اثر ارائه شده گویای تمام ویژگی های خواسته و ناخواسته خود خواهد بود، بنابراین آن را بدون در نظر گرفتن نام صاحبش نقد و بررسی خواهم کرد.

به لحاظ بررسی و نقد لغوی اثر ارائه شده در انتخاب و چیدمان کلمات تقریبا موفق عمل کرده، ترکیب سازی های استعاری ( برق چشم، ایمان دل)  تا حدودی به زیبایی و محتوای  اثر کمک کرده است.  

زبان در این اثر کاملا یکدست است و از دوگانگی بدور است.  استفاده از واژگان در رسیدن به مضمون انتخاب شده تا حدودی درست و مناسب اتفاق افتاده.  

به لحاظ نقد فنی اثر ارائه شده یک غزل سنتی یا عام است که بر وزن مفعول فاعلات مفاعیل  فاعلن بحر مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف سروده شده. 

ردیف این اثر ( م + است که به زبان عروضی { مست }می باشد)  متاسفانه اثر قافیه درستی ندارد.  لازم به ذکر است که در ساختار عروض قافیه الزامی ست هم به لحاظ موسیقیایی و هم به لحاظ زیبایی شناسی اما وجود ردیف اختیاری ست و شاعر بر حسب ضرورت یا به رخ کشیدن توانایی خود و یا تکامل جنبه ی موسقیایی اثر از آن استفاده می کند.  

این غزل یک غزل روایی ست اگرچه در روایت آن هیچ گونه خلاقیتی دیده نمی شود اما به لحاظ وجود مقدمه، تنه و نتیجه گیری ضعف خاصی،دیده نمی شود، فقط در مقدمه یک نکته حائز اهمیت است که در بخش زیبایی شناسی به آن اشاره خواهم کرد.  

نکته آخر در ارتباط با structure آن است که در برخی از کتاب ها تعداد ابیات غزل سنتی را بین 7 تا 14 بیت معرفی کرده اند، حتی اگر حافظ و سعدی و مولانا را در نظر بگیریم تعداد ابیات همین است.  اما حافظ در برخی از غزل هایش یکی دو بیت کم تر هم سروده است.  

به لحاظ زیبایی شناسی اثر ارائه شده در استفاده از تشبیهات و استعارات و اغراق علاوه بر بحث زیبایی شناسی عامل بوجود آمدن تصاویر عینی و انتزاعی در اثر شده است 

(از من که انتظار نداری ببینمت 

وقتی که برقِ چشمِ تو بر عشق مرهم است)  

یا ( دل خوش نکن به عقل جلودار عشق نیست 

منطق به عشق راه ندارد مسلم است)  

این اثر تاریخی حدودی زبان عاطفی را در خود جای داده اما معتقدم این زبان عاطفی آنطور که باید اتفاق نیوفتاده یعنی ذهن شاعر بیشتر درگیر ساخت روایت و ساخت structure اثر است بنابراین دقت کافی را در کاربرد کلمات جهت ایجاد زبان عاطفی بکار نگرفته است.  درواقع شاعر فرصت ایجاد خلاقیت را در اثر ارائه خود گرفته است.  

ارتباط عمودی لازم در محور جانشینی در اثر برقرار است و سبب انسجام در کل اثر شده است.  

به لحاظ composition این اثر ( بی تو تمامِ سال فقط درد و ماتم است 

احساس می کنم که همیشه مُحَرم است)  بهتر است شروع یک اثر، ذهن مخاطب را برای ادامه اثر آماده کند، شاعر در مصرع اول تمام مشخصات ذهنی خود را به مخاطب منتقل کرده بنابراین از جذابیت اثر کمک کرده است.  یعنی اگر جای،مصرع اول و دوم تغییر کند ذهن مخاطب با اشتیاق و همچنین کنجکاوی بیشتری به دنبال ادامه اثر خواهد بود.  ( به لحاظ قرابت معنایی هم در جابجایی این دو مصرع خللی وارد نمی شود)  

در پایان بندی اثر ( دنیا که هیچ جای خودش دارد ای عزیز

حتی بهشت بی تو برایم جهنم است)  با توجه به مضمون اثر پایان بندی خوبی را در خود دارد.  

به لحاظ موسیقیایی این اثر با توجه به اینکه در بحر مضارع سروده شده، چیدمان کلمات سبب بوجود آمدن موسیقی بیرونی در اثر شده اند و از موسیقی کناری بهره چندانی نگرفته است.  

به لحاظ بررسی محتوایی اثر ارائه شده یکپارچگی لازم را به لحاظ درک روایی در خود  دارد یعنی چفت و بست کلام در این اثر رعایت شده است.  

در پایان برای شاعر محترم آرزوی سلامتی و موفقیت دارم.  

با تشکر 

مریم راد "واژه " 

#نقد_شعر_کلاسیک 

@ashenayeeshgh 

http://nasrenovin.blog.ir