مریم ترشیزیان

#نقد 

🔰شعر امشب؛

هوای نفسهامان هرزه شد

سیب عشق را آدم خورد

ما تاوانش را دادیم

بی اراده  

در مسلخِ تبدارتابستان 

سوگوار بهاریم

 دقایقِ لبریز 

آتش اند 

دست که روی سرشان

میکشی

بی اختیار میسوزی

و ما

میانِ تردید ماندن و رفتن

دور از فلسفه ی مبهم باغچه

در جستجوی بهانه ای

که بدرخشد

ستاره ی بختمان

در آسمان پرشکوه زمان

#مریم_ترشیزی 

#نقد

از آنجایی که معتقدم اثر ارائه شده گویای تمام ویژگی های خواسته و ناخواسته خود خواهد بود.  بنابراین آن را بدون در نظر گرفتن صاحب اثر نقد و بررسی خواهم کرد.

به لحاظ نقد لغوی اثر ارائه شده،  با توجه به انتخاب و چیدمان کلمات و همچنین جایگزینی آنها می توانست موفق تر عملی کند.  اثر ارائه شده پر از گزاره هایی ست که نیاز،به اصلاح دستوری یا معنایی دارد.  مثلا 

( ما تاوانش را دادیم)  با توجه به نقش های دستوری موجود در این جمله و فعل استفاده شده در دو جمله قبل و.بررسی زمان صرف فعل باید به ( ما تاوان دادیم) تبدیل شود. یعنی حذف مفعول در این جمله هم به ساختار شعر کمک می کند و هم به لحاظ درک زیبایی شناسی سبب زیبایی اثر می شود.  

با استناد به فرهنگ لغت معین و دهخدا، کلمه مسلخ به معنای کشتارگاه یا جایی ست که پوست گوسفندها را می کنند. با این تعریف گزاره موجود ( در مسلخ تبدار تابستان 

سوگوار بهاریم)  چه معنایی می تواند به مخاطب منتقل کند.  این مسئله نشان دهنده عدم توجه شاعر به انتخاب کلمات می باشد.  

یا ( دور از،فلسفه مبهم باغچه)  گذشته از بحث عدم ارتباط عناصر با ابیات پیش و پس،  چه فلسفه ای می تواند در باغچه می

جود باشد به غیر آمریکایی طبیعی رشد و نمو که آن هم نه شاعر توانسته از آن تعبیری فلسفی بگیرد و نه اینکه مسئله مبهمی باشد.  بنابراین این گزاره هم نشان دهنده عدم توجه کافی شاعر به مسئله جایگزینی کلمات است.  

زبان این اثر در حالت یکدست است و دوگانگی دور است.  

در حالت کلی عدم انتخاب درست کلمات روی تمام قسمت های قابل بررسی در شعر سپید تاثیر می گذارد.  زیرا در شعر سپید هیچ کلمه ای بی هدف چیده و با جایگزین نمی شود. بلکه شاعر از انتخاب هر کلمه هدف و مقصودی را دنبال می کند.  

به لحاظ نقد فنی اثر ارائه شده با توجه به استفاده از زبان هنجار و موسیقی درونی که در آن رایج است و همچنین ایجاد فاصله لازم در  حلقه های زنجیره ی روایی  از ویژگی های مهم ساختار یا structure شعر سپید می باشد.  

تنها نکته لازم در این اثر استفاده از حرف عطف ( و)  در گزاره ( و اما میان تردید ماندن و رفتن)  است که، باید حذف شود.  ( به همان علتی که در بالا عرض کردم)  

تقطیع یا ( segmentation)  در این اثر به درستی اتفاق افتاده.  

در حالت کلی ( segmentation)  در شعر سپید بر اساس ظرفیت های آوایی کلمات چیده شده در کنار یکدیگر می باشد. که به جنبه های موسیقیایی اثر نیز کمک شایانی می کند.  

از طرف دیگر سبب خوانش صحیح اثر می شود.  

به لحاظ زیبایی شناسی، باید عرض کنم که شاعر با استفاده از تشبیه، سعی در ایجاد رفتار رجعت به مرکز را دارد،  یعنی با ایجاد لایه های پی در پی با استفاده از تشبیه علاوه فردا بحث زیبایی شناسی به معنای اثر نیز کمک می کند و شعریت را در اثر به اثبات می‌رساند.  

( دقایق لبریز 

آتش اند 

دست که روی سرشان می کشی 

بی اختیار می سوزی)  

زاویه دید در این اثر نامشخص است و سبب پراکندگی زاویه دید در اثر می شود.  

عدم ارتباط عمودی روی محور جانشینی علاوه بر اینکه زیبایی اثر را دچار خلل می کند سبب تزلزل و.پراکندگی معنا در اثر می شود و از طرف دیگر استفاده از عناصری که به روایت اثر کمکی نمی کند مثل ( ستاره،  آسمان،  تردید ماندن و رفتن،  سوگوار بهار،  مسلخ،  تابستان،  تبدار،  تاوان، سیب عشق،  هرزه،  هوای نفس)  از انسجام لازم اثر می کاهد و یکپارچه معنایی اثر را دچار خلل می کند.  

در شعر سپید پراکندگی معنایی سبب آسیب رساندن به ساختار(structure )می شود.  

استفاده از ترکیباتی که ایجاد حشو می کنند زیبایی اثر را به مخاطره می اندازند.  

( دور از فلسفه مبهم باغچه 

یا 

در مسلخ تبدار تابستان 

سوگوار بهاریم 

یا

 در جستجوی بهانه ای 

که بدرخشید 

ستاره بختمان 

در آسمان پرواز شکوه زمان)  

همه اینها سبب شده که اثر ارائه شده به لحاظ زیبایی شناسی به یک کولاژ تبدیل شود که به چفت و بست لازم نرسیده و.موفق نبوده 

به لحاظ composition اثر ارائه شده 

( هوای نفسهامان هرزه شد)  نمی تواند شروع خوبی برای یک شعر سپید باشد زیرا نسبت دادن هرزگی به هوای نفس ( گذشته از اینکه ترکیب هوای نفس یک حشو می باشد)  درست نیست و نمی تواند تصویری را که در ذهن شاعر است به مخاطب منتقل کند.  

و پایان بندی نیز نتوانسته به زیبایی شناسی و درک معنایی اثر کمک کند.  درواقع شروع و یایان این اثر نمی تواند مشتقات ذهنی شاعر را به مخاطب منتقل کند.  

این مسئله می تواند ناشی از ضعف شاعر در دایره لغات باشد

تصاویر ارائه شده در اثر آنقدر قوی نیستند که تعیین کننده بحث زیبایی شناسی اثر باشند.  

در حالت کلی این اثر با اندکی تغییر در انتخاب کلمات و جایگزین آنها و با در نظر گرفتن ساختار شعر سپید و همچنین افزودن جنبه های زیبایی شناسی به یک اثر خوب تبدیل می شود.  

در پایان برای شاعر محترم آرزوی سلامتی و موفقیت دارم.  

با تشکر 

مریم راد"واژه " 

http://nasrenovin.blog.ir