سجاد احمدیان

#نقد_شعر_آیینی 

maryam rad:

ضریحت را خدا در هر شب جمعه بغل کرده

غمت را در دلم خوشتر ز هر شَهد و عسل کرده

به عرش خود زده شش گوشی از طرح ضریح تو

که آن را قبله ی عالم از آن روز ازل کرده

نباشد در خور مدح و ستایش غیر این درگاه

که وقف بارگاه تو خدا شعر و  غزل کرده

موذن  می زند هر دم نوا در عالم  فانی

که خالق اشک‌ شورت را همان خیرالعمل کرده

خدا خلق خودش را بی نمونه آفرید اما

گمانم  جنتش را  از حریم تو بَدل  کرده

#سجاد_احمدیان

#نقد_شعر_آیینی 

بنام خداوند بزرگ 

از آنجایی که معتقدم اثر ارائه شده گویای تمام ویژگی های خواسته و ناخواسته خود خواهد بود، بنابراین آن را بدون در نظر گرفتن نام صاحبش نقد و بررسی خواهم کرد.  

اثر ارائه شده به لحاظ نقد لغوی در انتخاب و جایگزینی کلمات متناسب با مضمون انتخاب شده، مناسب عمل کرده.  

زبان اثر در پی مضمون انتخابشده و روایت آن حاوی کلمات عربی ست اما چون وام دار مضمون و تاریخ واقعه است، بنابراین استفاده از کلمات عربی در این اثر پذیرفته شده است.  

اثر ارائه شده در حالت کلی با استفاده از قواعد و قوانین دستور زبان فارسی و استفاده از،زبان هنجار به بیان اهداف خود پرداخته، اما در ساخته و پرداخته کردن آن موفق نبوده.  

اثر ارائه شده به لحاظ نقد فنی یک غزل روایی آیینی ست که البته غزل های آیینی به سبب ویژگی هایی که در خود دارند روایت را با خود حمل می کنند.  این غزل بر وزن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن بحر هزج مثمن سالم سروده شده. 

قافیه ها ( عسل، ازل،  غزل،  عمل، بدل)  اگرچه چه بر مبنای وزن و تا حدودی مضمون اتفاق افتاده اما شاعر می توانست انتخاب های بهتری داشته باشد.  شاعر در ردیف از فعل استفاده کرده که سبب پایبندی اثر به زبان هنجار می شود.  

اثر ارائه شده اگرچه یک غزل روایی ست اما ویژگی های یک غزل روایی. را رعایت نکرده یعنی در ساختن و پرداختن روایت غزل، مقدمه، تنه و نتیجه گیری که لازمه غزل روایی رعایت نشده، اثر ارائه شده دارای مقدمه نیست و ذهن مخاطب برای شروع این غزل آیینی آماده نشده. ، نتیجه گیری خوبی هم ندارد که مخاطب متوجه پایان اثری بشود.  یعنی اثر در ذهن مخاطب همچنان ادامه دارد.  

این شعر آیینی در قالب مدح اتفاق می افتد.  مدح ائمه اطهار (ع)  و پیشوایان  دینی که متاسفانه شاعر در کاربرد  لغات و صفات جهت توصیف این اثر دقت لازم را بکار نگرفته و این غزل آیینی با تعجیل شروع و به پایان رسیده. 

به لحاظ نقد زیبایی شناسی اثر ارائه شده در استفاده از ترکیبات  موفق عمل نکرده مثلا ترکیب ( اشک شورت،  خلق خودش، وقف بارگاه، و...)  این قبیل ترکیبات چیزی برای ارائه به لحاظ زیبایی شناسی ندارد.  و این مسئله مخالف شعر است.  اساس سرودن شعر بر مبنای زیبایی شناسی ست.  

( موذن می زند هر دم نوا در عالم فانی 

که خالق اشک شورت را همان خیر العمل کرده) 

تصاویر ارائه شده در این اثر آنطور که باید اتفاق نیوفتاده ( به عرش خود زده شش گوشی از طرح ضریح تو 

که آن را قبله عالم از آن روز ازل کرده)  

با توجه به اینکه اثر ارائه شده یک غزل روایی آیینی ست باید از توصیفات بیشتری جهت مدح و ایجاد زیبایی شناسی استفاده می شد.  

به لحاظ composition شروع این اثر ( ضریحت را خدا هر شب جمعه بغل کرده 

غمت را در دلم خوشتر ز شهد عسل کرده)  شاعر منطق خود را برای مخاطب مشخص نکرده که چرا خداوند هر شب جمعه ضریح را بغل کرده؟  یا در مصرع دوم غمی که در دل خوشتر ز،شهد عسل شده بیشتر تداعی رجز خوانی ست تا وصف غم.  و مرتبط با سوژه.  بنابراین بیت اول نیاز به بازنگری دارد.  

و.پایان بندی اثر نیز،گذشته از آنکه دچار ضعف تالیف است معنا را دچار تزلزل کرده ( خدا خلق خودش را بی نمونه آفرید اما 

گمانم جنتش را از حریم تو بدل کرده)  درک مصرع دوم با توجه به حرف اضافه از قدری دور از،ذهن خواهد بود، بنابراین این اثر در شروع و پایان بندی موفق عمل نکرده.  

به لحاظ موسیقیایی این اثر از،بحر هزج استفاده کرده و قافیه و ردیف آن چیزی به اثر اضافه نکرده.  درواقع موسیقی اثر یک موسیقی بیرونی ست، البته از موسیقی کناری هم استفاده کرده اما بهره چندانی نبرده.  

در حالت کلی به لحاظ زیبایی شناسی این اثر با توجه به ساخته و پرداختن مضمون مورد نظر، خلاقیتی در روایت و زیبایی شناسی آن دیده نمی شود. 

به لحاظ محتوایی اثر ارائه شده در مدح ائمه اطهار (ع)  می باشد، کلمات انتخاب شده در جهت انتخاب معنا و با توجه به مضمون انتخاب شده و روایت اثر می باشد، اما مضمون سازی در این اثر کافی نیست و حق مطلب ادامه نشده.  

در پایان برای شاعر محترم آرزوی سلامتی و موفقیت دارم.  

با تشکر 

مریم راد " واژه " 

#نقد_شعر_آیینی 

@ashenayeeshgh 

http://nasrenovin.blog.ir