نقد ادبی ( ضعف در structure)
- پنجشنبه, ۲۷ مهر ۱۳۹۶، ۰۱:۲۴ ب.ظ
#نقد
کلید
چرخید
در بروی زنی باز شد
که دسته عینکش را
نخ می پیچید
گاه دستی به
موهایش میکشید و
ساعت را نگاه میکرد
انگار دیر شده بود
قرصهایش را
باید ساعت هفت
میخورد
تا چشمان سنگینش را
در رختخواب رها کند
کلید چرخید
زن کیک تولدش را
رومیز جابجا می کرد
گاه لب خندی
صورتش را
می آراست
وبه صندلی ها خالی
خوش آمد میگفت
کلید چرخید
زن در سکوت
ساکش را می دوخت
وسفر نامه را زیر و رو میکرد
کلید نچرخید
زن
بهانه رفتنش
کفش هایش بود
که در آخرین
بهار جامانده بود
زن رفت
بی انکه ساکی
بدست داشته باشد
رفت ودر مه آلود
سحری گم شد
#م_ت
#نقد
{{ بنام او که جان آفرید }}
از آنجایی که معتقدم اثر ارائه شده گویای تمام ویژگی های خواسته و ناخواسته خود خواهد بود، بنابراین آن را بدون در نظر گرفتن نام صاحبش نقد و بررسی می کنم.
قبل از اینکه به نقد بپردازم. اشاره به چند نکته را لازم و ضروری می دانم.
اولاً : اگر قرار است شعری خلق شود، باید در جهت زیبایی شناسی ادبی و استفاده از عناصر اصلی شعر در جهت رسیدن به ماهیت شعری(با تعریفی که در خود جای دارد) باشد. نباید فراموش کرد که شعر کلامی ست موجز. (پس اگر بیش از آنچه که باید، وارد جزئیات روایت شوید از خلق شعر و رسیدن به ماهیت شعری، دور خواهید شد و این مسئله ضعف بزرگی درشعر است. )
دوماً : اگر بپذیریم شعر حاصل احساس و اندیشه، در یک لحظه از زمان گذرا، با استفاده از زبان است، پس باید بپذیریم که زبان نیز ویژگی های شعری را با خود به همراه داشته باشد. سوماً: استحکام و انسجام یک شعر علاوه بر بحث موسیقیایی کلام به انتخاب الفاظ و ایجاد ترکیبات، توصیفات، structure یا ساختار نیز بستگی دارد. قطعا یک بخش از ارزش و اعتبار اثر مربوط به ساختار structure آن است.
در بررسی این اثر به لحاظ نقد لغوی، باید عرض کنم که چیدمان کلمات، بر اساس ترتیب عناصر جمله و با استفاده از زبان هنجار اتفاق افتاده است. چفت و بسته کلام بر اساس اصول و قواعد زبان فارسی ست و هیچ گونه ناهنجاری در آن دیده نمی شود.
زبان در این اثر کاملا یکدست است و از دوگانگی نحوی و دوگانگی در صورت کلمات و یا استفاده از چند زبان به دور است. ( این نکته مثبت این اثر است)
به لحاظ composition این اثر با یک جمله بلند آغاز شده که به لحاظ روایی نسبت به آنچه که از یک شعر انتظار می رود، نیست و متاسفانه این جملات بلند با حرف عطف " و" به جمله دیگر ربط داده شده و به همین صورت تا انتهای اثر پیش رفته است.
( کلید
چرخید
در بر روی زنی باز شد
که دسته عینکش
را نخوانده می پیچید)
یعنی این اثر با یک روایت منطقی به لحاظ چیدمان حوادث البته با درج جزئیات روبهرو ست. که به اعتقاد بنده ضعف محسوب می شود.
به لحاظ نقد فنی، آنچه از این اثر برمیاید، با استفاده از ترتیب عناصر جمله، تصاویری که عینی هستند و بیشتر به بیان فضا پرداخته اند ( به دور از خلق و یا حتی کشف یک اتفاق) رفتار زبان را به قشر خارجی آن مربوط ساخته اند.
مثال میزنم
( گاه دستی به
موقع هایش می کشید / ساعت را نگاه می کرد / کلید چرخید
زن کیک تولدش را / را روی میز جابه جا کرد. و...)
رفتار زبان را در این اثر صرفا به قشر خارجی آن محدود ساخته است و سبب شده که زبان هیچ نقش دیگری به جز انتقال مفاهیم نداشته باشد. (یعنی تهی از بحث زیبایی شناسی باشد)
از طرف دیگر، با توجه به حلقه های زنجیره روایی اثر که کاملا محکم و منسجم در کنار هم چیده شده اند و همچنین روند روایت که در طول اثر نمایان است، می توان نتیجه گرفت که ما باید داستان کوتاه ِ کوتاه یا داستانک روبرو هستیم. بنابراین تقطیع یا segmentation در این اثر کاملا به اشتباه صورت گرفته. ( این اثر نهایتا در سه پاراگراف به اتمام می زند) . ناگفته نماند این داستانک ویژگی های داستانی را از قبیل پرداختن به جزئیات، فضای سازی و... با خود حمل کرده است.
به لحاظ زیبایی شناسی، این اثر نتوانسته جوابگوی نیازی که از یک شعر ، آنطور که شایسته و بایسته است، باشد. بنابراین به لحاظ موسیقیایی، به لحاظ استفاده از تشبیهات و استعارات و...، به لحاظ بیان، به لحاظ زیبایی هایی که در یک روایت شعری می تواند موجود باشد، دچار ضعف است.
به لحاظ محتوایی، باید عرض کنم که چیدمان کلمات و خلق روایت داستانی. این اثر را به یک اثر رئال ( رئالیسم) تبدیل کرده که صرفا درگیر توصیف فضاهایی موجود در روایت داستانی است ( البته اگر از دیدگاه داستان به آن نگاه کنیم پذیرفته شده است، اما از دیدگاه شعری، چیزی برای ارائه به مخاطب ندارد) بنابراین این اثر می توانست به لحاظ محتوایی بهتر عمل کند. که متاسفانه موفق نبوده.
در پایان برای صاحب اثر، آرزوی سلامتی و موفقیت در تک تک لحظات زندگی را دارم.
با تشکر
مریم راد"واژه
#نقد
#واژه
- ۹۶/۰۷/۲۷